Phát biểu trong một cuộc họp báo, phó đô đốc Hải Quân Philippines Giovanni Bacordo xác nhận rằng hai chiếc tàu Trung Quốc đã hoạt động ở vùng biển gần bãi Cỏ Rong (Reed Bank) từ cách nay một tuần. Căn cứ vào tốc độ di chuyển chậm của các chiếc tàu này - khoảng 3 hải lý/giờ - Hải Quân Philippines cho rằng phía Trung Quốc đang tiến hành khảo sát.

Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, tư lệnh Hải Quân Philippines khẳng định đã báo cáo vụ việc lên cấp trên và đã yêu cầu chính quyền phản đối chính thức qua đường ngoại giao. Phía Hải Quân đã xác minh được là các chiếc tàu Trung Quốc không hề được phép hoạt động trong khu vực đó.

Bãi Cỏ Rong, nằm ở phía đông bắc quần đảo Trường Sa, hiện do Philippines kiểm soát nhưng bị Trung Quốc gộp vào bên trong đường lưỡi bò của họ nhằm thâu tóm Biển Đông. Đây là khu vực được cho là  có trữ lượng dầu khí khá dồi dào.

Trong cuộc họp báo, phó đô đốc Bacordo còn tố cáo Trung Quốc tiếp tục cho tàu hải quân cũng như hải cảnh và tàu cá “xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Philippines”, thậm chí còn có hành vi “khiêu khích” để phía Philippines nổ súng trước, điều mà lực lượng Hải Quân Philippines luôn cố tránh để khỏi bị cáo buộc là gây sự trước.

Vị tư lệnh Hải Quân vừa nhậm chức không lâu này đã bác bỏ lập luận theo đó việc phản đối Trung Quốc về mặt ngoại giao là một động thái vô ích.

Trong cuộc họp báo, lãnh đạo Hải Quân Philippines còn cho biết là phía Manila cũng nêu vấn đề những “vi phạm” của Trung Quốc ở Biển Đông với tư lệnh Hải Quân các nước ASEAN khác, cũng như tại Diễn Đàn Hải Quân khu vực Tây Thái Bình Dương Western Pacific Naval Symposium.

Nhà tỷ phú Lê Trí Anh bị cảnh sát đến tận nhà còng tay và lục soát tư gia vào sáng sớm hôm qua. Ngay sau đó, họ đưa ông đến toà soạn báo Apple, khám xét và bắt thêm nhiều người nữa, trong đó có các nhân viên cốt cán trong ban biên tập và hai người con của nhà tỷ phú Trung Quốc.

Orient Daily cho biết thêm một cộng sự viên thân tín nhất của Jimmy Lai, ông Mark Simon, công dân Mỹ, cũng bị lệnh truy nã. Được Le Monde tiếp xúc, ông cho biết là chưa được thông báo.

Thật ra, nhân vật bị xem là một trong những cột trụ trong phong trào dân chủ Hồng Kông đã bị Bắc Kinh kềm sát từ lâu. Trước khi bị rơi vào khuôn khổ luật Trung Quốc, tỷ phủ thân dân chủ Jimmy Lai đã bị chính quyền Hồng Kông quy vào tội "tụ tập đông người bất hợp pháp" và "hù dọa".

Chuyện ông sẽ bị bắt đã được dự kiến. Tuần trước, khi được một phóng viên quốc tế hỏi là có sợ tù hay không thì nhà tỷ phú cho biết: "Không có gì phải lo: ở tù là cơ hội để tôi đọc những quyển sách hay mà tôi chưa có thời gian để đọc".

Vì sao Trung Quốc ra tay lúc này và để làm gì?

Theo nhận định của Chris Yeung, chủ tịch Nghiệp đoàn ký giả Hồng Kông, khi cảnh sát bắt một chủ nhân sáng lập một nhật báo,đến tận toà soạn  khám xét, bắt nhiều nhân viên điều hành, thì có thể xem ngày hôm nay là ngày chính thức kết liễu tự do báo chí tại Hồng Kông.

Phản ứng của dân Hồng Kông, như dân Pháp, sau khi toà soạn tuần báo trào phúng Charlie Hebdo bị khủng bố Hồi Giáo tấn công sát hại hàng chục nhà báo, cho thấy công luận Hồng Kông biết rõ thâm ý của Bắc kinh là tiêu diệt các tiếng nói bất đồng chính kiến.

Từ số phát hành hơn 70.000 tờ, Apple phải in thêm đến 500.000 bản. Có nhiều người mua một loạt 20 cho đến 50 bản để bày tỏ lòng ủng hộ và để biếu quảng bá.

Một dấu hiệu công luận liên đới với Jimmy Lai là sau khi ông bị bắt, cổ phần của nhóm báo chí của ông  Next Digital, trên thị trường chứng khoán tăng đến 800% .

Chiến dịch đàn áp chưa kết thúc

Theo AFP, cảnh sát Hồng Kông cho biết sẽ còn nhiều vụ bắt bớ nữa trong những ngày tới. Trong số những người bị bắt cùng ngày với tỷ phú Jimmy Lai, có Chu Đình (Agnes Chow), cô nữ sinh viên lúc nào cũng xuất hiện bên cạnh Hoàng Chi Phong trong các cuộc xuống đường chống bàn tay Trung Quốc và các cuộc điều trần ở nước ngoài.

Theo bản tin của Le Monde từ Hồng Kông, nhiều nhà quan sát cho là các hành động trừng phạt các nhà tranh đấu Hồng Kông là nằm trong chiến thuật "ăn miếng trả miếng" của Bắc Kinh. Trong cuộc đọ sức mỗi ngày mỗi leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, lãnh địa Hồng Kông biến thành chiến địa.

Ba ngày trước khi tỷ phú Jimmy Lai bị bắt, Washington công bố danh sách 11 nhân vật chính trị Hoa Lục và Hồng Kông bị Mỹ trừng phạt. Chủ Nhật, bộ trưởng Y tế Mỹ Alex Azar đến Đài Loan. Lần đầu tiên từ năm 1979, Đài Bắc chính thức tiếp đón một bộ trưởng Hoa Kỳ.