Dù một vài hãng bào chế dược phẩm của Nga, Trung Quốc, Mỹ, hay châu Âu mới đây đưa ra thông báo đầy hứa hẹn, các loại vac xin của họ vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm. Nhưng một loạt các quốc gia giầu có lao vào cuộc đua đặt tiền trước cho các hãng dược với mong muốn, khi liều thuốc chủng ra đời họ sẽ có được trước tiên.

Hôm 31/07, Liên Hiệp Châu Âu thông báo đã đạt thỏa thuận đặt trước nhà bào chế Sanofi-GSK 300 triệu liều khi vac-xin ra đời. Số tiền đặt không được thông báo, nhưng trước đó, Hoa Kỳ đã rót cho hai nhà bào chế dược hàng đầu châu Âu này tới 2,1 tỷ đô la để chắc chắn có được 100 triệu liều vac xin tương lai. Anh Quốc cũng đã thông báo đặt trước 60 triệu liều của Sanofi-GSK.

Chưa kể đến các liên minh dược phẩm khác đang nghiên cứu vac-xin phòng ngừa virus corona  nhưng Biontech (Đức) với Pfizer (Mỹ)  hay Moderna (Mỹ), chưa có thành phẩm mà đã nhận được hàng tỷ đô la tiền đặt cọc của các quốc gia. Tất cả đều toan tính « đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn », như vậy sẽ giúp họ bảo đảm có được những liều thuốc chủng quý giá đầu tiên cho dân mình.

Đi đầu trong cuộc cạnh tranh vac-xin này là Mỹ với chiến lược riêng của tổng thống Donald Trump: Đặt trước tiền tỷ vào nhiều hãng bào chế để giành được tối đa cơ hội có được vac-xin đầu tiên cho người Mỹ.

Vậy tại sao các nước lại lao vào cuộc tốn kém và chưa có gì chắc chắn này ? Lý giải trước hết là kinh tế. Đại dịch đã và đang đánh quỵ lần lượt các nền kinh tế trên thế giới, càng giàu thì thiệt hại càng lớn. Bỏ ra một khoản tiền dù khá lớn để nhanh chóng ngăn chặn đại dịch cũng không phải là cái giá đắt để nền kinh tế không bị sụp đổ nếu dịch cứ kéo dài dai dẳng. 

Lý do thứ hai mang tính địa chính trị, nhất là đối với Mỹ. Chuyên gia kinh tế Frédéric Bizard của Pháp trên đài Europe 1 giải thích: «  Đây là cuộc chạy đua với thời gian để bảo đảm vị thế đứng đầu thế giới đối với Hoa Kỳ. Là cường quốc số 1 thế giới thì phải được phục vụ đầu tiên ». Châu Âu cảm thấy cũng không thể thụ động, thua kém nên cũng nhảy vào cuộc đua do Hoa Kỳ dẫn dắt này, dù có hơi muộn chút. Điều này đã được chứng minh qua cuộc tranh giành khẩu trang và thiết bị y tế hồi tháng 4 vừa qua, giữa Mỹ và các nước châu Âu.

Ngoài ra, trong cuộc chạy đua vac-xin điên rồ này, hai đối thủ kình địch của Mỹ và phương Tây nói chung là Nga và Trung Quốc trong vài ngày gần đây liên tiếp đưa ra các dấu hiệu về đích sớm. Mục đích cũng không nằm ngoài mong muốn chứng tỏ vị thế cường quốc thế giới của mình.

Với riêng đương kim tổng thống Mỹ, cuộc đua để có vac-xin mang thêm ý nghĩa khẳng định ông vẫn trung thành với triết lý mị dân « nước Mỹ trước tiên » và nhất là vào thời điểm sát cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đang mất dần điểm vì các chỉ trích xử lý kém cỏi khủng hoảng Covid-19. Theo AP, nhiều trợ lý của ông Trump tin rằng sự ra đời kịp thời của vac-xin phòng Covid-19 trước cuộc bầu cử thổng thống sẽ giúp Donald Trump xoay ngược tình thế.

Các nước đặt tiền trước chắc chắn sẽ được ưu tiên dùng vac-xin trước, nếu có, nhưng giá thành của liều thuốc chủng cả thế giới đang mong đợi này sẽ không còn thấp, nhiều chuyên gia dự tính giá thành một liều vac-xin Covid-19 trên thị trường có thể từ 50 đến 60 đôla. Các nước nghèo, không có tiền đặt trước liệu có đủ khả năng tài chính để mua cho dân mình hàng triệu liều ?

Ý tưởng vac-xin phòng ngừa virus corona phải là tài sản chung của nhân loại, phải là thứ hàng hóa nằm ngoài quy luật của thị trường, như tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi, đang trở nên xa vời. Nhưng thực tế cho thấy từ khi chưa xuất hiện nó đã bị chi phối bởi quy luật thị trường, quy luật của kẻ mạnh.
Theo RFI