CHÂU Á Dự án “Hành lang tăng trưởng Á-Phi” (AAGC) mà Ấn Độ và Nhật Bản thúc đẩy là nhằm mục đích đối trọng với ý tưởng “Một Vành đai, Một Con đường”(OBOR) của Trung Quốc, và do đó Bắc Kinh không nên xem nhẹ mà phải nghiên cứu kỹ lưỡng, tờ Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc nhận định trong một bài xã luận hôm 28/8.
Dự án "Vành đai-Con đường" của Trung Quốc do Chủ tịch Tập Cận Bình phát động
Tờ báo này cho biết hồi tháng 11 năm 2016, khi Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi thăm Tokyo, Thủ tướng Nhật Bản cam kết sẽ mạnh mẽ thúc đẩy AAGC. Dự án này là một nỗ lực nhằm tạo ra một hành lang trên biển để kết nối các nước châu Á-Thái Bình Dương với các nước châu Phi bằng một loạt dự án cơ sở hạ tầng ở châu Phi và đông nam Á.
Trong khuôn khổ “Hành lang tăng trưởng Á-Phi”, Nhật Bản sẽ cùng với Ấn Độ tham gia dự án mở rộng cảng Chabahar của Iran cũng như kế hoạch phát triển khu kinh tế đặc biệt liền kề. Còn ở phía đông Sri Lanka, hai nước sẽ phối hợp với nhau trong dự án mở rộng cảng Trincomalee vốn có tầm quan trọng về chiến lược. Nhật-Ấn cũng sẽ cùng nhau xây dựng cảng nước sâu Dawei ở biên giới Thái Lan-Myanmar.
Tờ Hoàn cầu Thời báo cho rằng cả Tokyo và New Delhi đều có lợi ích trong việc kiềm chế Trung Quốc. “Từ góc độ địa chính trị, kinh tế và an ninh, Nhật Bản và Ấn Độ chắc chắn sẽ hợp tác để thúc đẩy kế hoạch AAGC.”
Tờ báo của Trung Quốc nhận định rằng cho đến nay, ảnh hưởng của Ấn Độ ở châu Phi không thể sánh bằng Trung Quốc, nhưng nước này đã qua mặt Nhật Bản và Hoa Kỳ để trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu của châu Phi.
Không lâu sau khi Trung Quốc tung ra ý tưởng “Một Vành đai, Một Con đường” thì Nhật cũng giới thiệu kế hoạch “Hành lang tăng trưởng Á-Phi” (AAGC) để đầu tư khoảng 110 tỷ đô la Mỹ cho các dự án cơ sở hạ tầng. Dự án AAGC vẫn đang trong giai đoạn khởi động. Nhật và Ấn đã có các cuộc gặp riêng rẽ với các quốc gia thành viên của Ngân hàng Phát triển châu Phi tại một hội nghị của ngân hàng này để thảo luận kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng cũng như xây dựng năng lực cho khu vực, tờ báo này cho biết.
Ấn Độ nghi ngờ động cơ phía sau “Một Vành đai, Một Con đường (OBOR), và cho rằng dự án này là nhằm đẩy mạnh chính sách bá quyền của Trung Quốc và do đó, đã từ chối tham gia.
Trong một bài bình luận hôm 18/8, báo Bangalore Deccan Herald Online nhận định rằng với OBOR thì “Trung Quốc đã áp dụng thành thục chiến lược của Tôn Tử là dùng ngoại giao và sức ép quân sự - tức là cả biện pháp cứng và mềm – để thúc đẩy lợi ích toàn cầu.”
Tờ báo này dẫn lời ông Brahma Chellaney, một nhà phân tích chiến lược, nhận định về lý do Ấn Độ không ủng hộ OBOR:
“Tại sao à? Ấn Độ xem đây là một dự án mờ ám theo kiểu tân thực dân để buộc chặt các nước nhỏ thiếu thốn tài chánh trong các bẫy nợ. Đối với Trung Quốc, việc Ấn Độ rơi vào quỹ đạo của Hoa Kỳ là điều mà họ thấy ‘không thoải mái’ vì cho rằng điều đó gây hại cho tham vọng thiết lập một trật tự châu Á mới, lấy Trung Quốc làm trung tâm”.
Theo VOACHÂU Á Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ tin cho rằng các nước châu Phi đang đứng về phía Nhật Bản trong nỗ lực của nước này nhằm bảo vệ vùng biển quốc tế trước cách hành xử ngày càng hung hãn của Trung Quốc.
FILE - Chinese Foreign Ministry spokeswoman Hua Chunying speaks during a briefing at the Chinese Foreign Ministry in Beijing.
Phát biểu tại một họp báo thường kỳ hôm 28/8, bà Hoa Xuân Oánh nói thông tin đó ‘sai lệch một cách nghiêm trọng so với sự thật’. Trước đó, một bản tin của hãng thông tấn Kyodo, và tuyên bố của Ngoại trưởng Nhật Taro Kono nói rằng các quốc gia châu Phi đứng về phía Nhật Bản trong các vấn đề liên quan tới luật lệ hàng hải trong một cuộc gặp ở Mozambique hồi tuần trước.
Bà Hoa nói vấn đề này đã được đưa ra trong các cuộc thảo luận tại cuộc họp tiếp nối Hội nghị Quốc tế về Phát triển châu Phi cấp bộ trưởng ở thành phố Maputo, nhưng “chưa bao giờ vượt qua cái gọi là thông cáo của chủ tịch.”
“Đó chỉ là việc ghi lại nội dung các cuộc thảo luận dưới hình thức biên bản cuộc họp. Các nội dung liên quan đến các vấn đề trên biển là do Nhật đơn phương bịa đặt ra. Không chỉ không có quốc gia châu Phi nào đồng ý với lập trường của Nhật mà nhiều nước châu Phi còn lần lượt công khai phản đối,” bà Hoa nói.
Bà Hoa lưu ý rằng khi ngoại trưởng hai nước Nhật Bản và Mozambique xuất hiện cùng nhau tại một cuộc họp báo, Ngoại trưởng Mozambique Oldemiro Julio Marques Baloi nói rằng diễn đàn Hội nghị Quốc tế về Phát triển châu Phi không thể bị chính trị hóa.
Nữ phát ngôn nhân của Trung Quốc nói bất cứ cuộc thảo luận nào về các vấn đề trên biển đều được giới hạn ở Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, và điều này có nghĩa là Biển Đông và Thái Bình Dương, là vùng biển đang làm Tokyo ngày càng quan ngại, không nằm trong các nội dung được thảo luận tại diễn đàn này và cũng không có liên quan gì tới các nước châu Phi.
“Nhật Bản cần phải thể hiện sự tôn trọng tối đa đối với các nước châu Phi và phải dành cho họ sự giúp đỡ chân thành. Nhật Bản không nên áp đặt ý muốn của họ lên các nước châu Phi hay tìm cách chia rẽ các nước này với nước khác,” bà Hoa nói.
Hôm 25/8, hãng tin Kyodo đưa tin rằng tại Maputo, ngoại trưởng Nhật và các nước châu Phi khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ luật lệ trên biển dựa trên luật pháp quốc tế.
Phát biểu tại hội nghị, Ngoại trưởng Nhật Taro Kono nói duy trì trật tự trên biển dựa trên các nguyên tắc của luật pháp quốc tế như tự do hàng hải, là thiết yếu để duy trì hòa bình, ổn định và thịnh vượng.
Nhật Bản sẽ “làm việc hết lòng để tăng cường kết nối giữa châu Á và châu Phi,” Ngoại trưởng Kono hứa. Ông cho biết Tokyo sẽ cố gắng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở châu Phi.
Theo VOA