Kỹ sư thiết kế máy bay người Nga Rostislav Belyakov, người qua đời 28/2/2014, thọ 94 tuổi, không phải là một cái tên quen thuộc trong các hộ gia đình. Nhưng chiếc máy bay của ông - MiG, được đặt từ những chữ cái viết tắt tên cơ quan thiết kế hàng không mà Belyakov điều hành trong suốt hai thập niên - thì đã trở thành huyền thoại. Chiếc MiG 21 cánh delta được đưa ra hồi thập niên 1950, và đã được xuất xưởng hàng ngàn chiếc.

Các máy bay MiG do Belyakov thiết kế nằm trong số các mẫu ấn tượng nhất dưới thời Liên Xô: máy bay tiêm kích ném bom MiG-23 cánh cụp cánh xòe, MiG-25 kích cỡ lớn có thể bay với vận tốc gấp ba lần tốc độ âm thanh, và MiG-29 động cơ phản lực kép được thiết kế nhằm chống lại chiếc US F-16 của Mỹ. Một số loại MiG, như chiếc MiG-27 trong hình này, được thiết kế nhằm đóng vai trò máy bay cường kích chứ không chỉ là chiến đấu cơ thông thường.

Chiến binh thời chiến tranh lạnh. Những máy bay do hãng MiG của Rostislav Belyakov thiết kế đã trở thành biểu tượng của sức mạnh không quân Liên Xô.

Sản phẩm thời chiến. Thiết kế đầu tiên có Belyakov tham dự là chiếc MiG-3, chiến đấu cơ một người lái được đưa vào hoạt động khi Đức tấn công Liên Xô năm 1941. Belyakov nhận chức Tổng giám đốc MiG sau khi nhà sáng lập Artem Mikoyan qua đời năm 1970; ông bắt đầu làm việc cho MiG từ năm 1941, khi đó nhằm tham gia nâng cấp chiến đấu cơ MiG-3 gặp nhiều trục trặc.

Chứng tỏ sức mạnh. Chiếc MiG-15 được thiết kế ngay sau chiến tranh Thế Giới thứ II, sử dụng công nghệ lấy được từ các thiết kế của Đức, đã khiến MiG trở nên nổi tiếng sau khi được đưa vào tham chiến tại Triều Tiên hồi năm 1950. "Đây là chiếc máy bay tiêm kích phản lực có thiết kế gọn nhẹ, nhanh, cơ động và hệ thống cánh cụp hiệu quả, làm thay đổi cục diện cuộc chiến trên không trong Chiến tranh Triều Tiên," nhà thiết kế hàng không Jonathan Glancey nói.

Cánh cụp-cánh xòe. MiG-23 là thiết kế cánh cụp-cánh xòe duy nhất của MiG được đưa vào sử dụng. Có hơn 5.000 chiếc đã được sản xuất, hiện có một số vẫn đang hoạt động ở Bắc Triều Tiên và Angola.

Quái vật MiG. Chiếc MiG-25 khổng lồ có thể bay nhanh gấp ba lần vận tốc âm thanh. MiG-25 di chuyển với vận tốc nhanh đáng kinh ngạc. Mang một động cơ Mach-3, nó được thiết kế để đánh chặn các máy bay ném bom hạt nhân chiến lược tầm xa thế hệ mới của Hoa Kỳ, đặc biệt là nhằm đối phó với máy bay ném bom chiến lược North American B-70 Valkyrie, loại máy bay ném bom siêu thanh, dù loại máy bay này của Mỹ chưa bao giờ được đưa vào hoạt động.

Từ Foxbat đến Foxhound. Chiếc MiG-25 được thay thế bằng MiG-31, một trong những thiết kế cuối cùng của Belyakov. Loại phi cơ này hiện vẫn đang đóng vai trò quan trọng trong Không lực Nga. Về đóng góp xuất sắc nhất của Belyakov, ông được cho là người đã có công giúp MiG duy trì vị trí là hãng thiết kế chiến đấu cơ thượng thặng của Liên Xô, vượt lên trên đối thủ Sukhoi.

Xuất khẩu thành công. Được thiết kế nhằm nghênh chiến các chiến đấu cơ phản lực của phương Tây như F-16, chiếc MiG-29 đã trở thành một trong những thiết kế thành công nhất của MiG, giúp hãng tiếp tục tồn tại trong thời kỳ Liên Xô tan vỡ.

Trình diễn. Chiếc MiG-29 của Belyakov là một lựa chọn ưa thích trong các buổi trình diễn hàng không. Với bộ khung chắc chắn nhưng linh hoạt, máy khoẻ, nó có khả năng thực hiện được các màn nhào lộn trên không ít có loại máy bay nào khác có thể làm được.

Chiến đấu cơ của tương lai? Nguyên mẫu 1.44 của MiG là thiết kế nhằm ứng phó với các đối thủ như F-22 của Không lực Hoa Kỳ. Mẫu này đã thua một mẫu của Sukhoi và chưa bao giờ đi quá được giai đoạn thiết kế nguyên mẫu.