Ngày 15/04/2014 Ukraina tố cáo các « kế hoạch thô bạo » của Nga nhằm gây bất ổn, và gởi tiểu đoàn Vệ binh Quốc gia đầu tiên đến miền đông, nơi phong trào ly khai thân Nga đang lan rộng. Những người nổi dậy hôm qua đã tấn công vào các tòa nhà chính phủ của nhiều thành phố ở miền đông Ukraina.
Trước Quốc hội Ukraina, Tổng thống lâm thời Olexandre Tourtchinov tuyên bố : « Các kế hoạch của Nga là thô bạo. Matxcơva muốn kích động bạo lực không chỉ ở Donbass mà cả miền đông và miền nam của Ukraina, vùng Kharkov và Odessa ». Ông loan báo tiến hành chiến dịch « chống khủng bố tại phía bắc vùng Donetsk, một cách tuần tự, có trách nhiệm và cân nhắc ».
Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia và Quốc phòng Andri Paroubi thông báo, tiểu đoàn đầu tiên của Vệ binh Quốc gia đã được gởi đến « tuyến đầu » ở miền đông. Tiểu đoàn này gồm những người tình nguyện từng tham gia các đơn vị tự vệ ở Maidan, và theo ông Paroubi thì họ có tinh thần chiến đấu cao, sẵn sàng bảo vệ Ukraina. Tuy nhiên các nhà báo phương Tây ghi nhận tình hình ở vùng này vẫn yên tĩnh.
Hôm qua phe nổi dậy thân Nga đã tiến hành nhiều hoạt động tấn công ở miền đông. Tại thành phố Slaviansk ở phía bắc Donetsk, những người ly khai đã chiếm trụ sở cảnh sát và cơ quan an ninh, và kêu gọi sự trợ giúp của ông Vladimir Putin. Ở Donetsk, phe nổi dậy chiếm cứ trụ sở chính quyền, tuyên bố muốn chiếm toàn bộ cơ sở hạ tầng của ủy ban vùng này, vốn chiếm 10% dân số Ukraina. Khoảng 100 người ly khai cũng tấn công vào trụ sở cảnh sát Horlivka, thành phố có 300.000 dân ở miền đông Ukraina.
Từ Horlivka, thông tín viên RFI Damien Simonart tường trình :
« Bên trong trụ sở chính quyền Horlivka, khoảng hai chục người cả nam lẫn nữ chen lấn nhau để biết được ai sẽ là chủ tịch ủy ban thành phố có 250.000 dân. Chủ tịch cũ đã từ chức, dưới áp lực của những người biểu tình thân Nga.
Trong số những người này có Sergei, khoảng năm mươi tuổi, khẳng định muốn tìm kiếm một giải pháp hòa bình. Ông nói : « Chúng tôi không muốn chiến tranh, dù đó là dân Horlivka hay Donetsk. Người dân chỉ vũ trang bằng gậy sắt mà thôi ».
Cách đó vài con đường, khoảng một trăm thanh niên tướng tá vạm vỡ đã tấn công vào trụ sở cảnh sát Horlivka, tất cả cánh cửa sổ đều bị đập vỡ. Vụ tấn công này khiến ba người trong số họ bị thương.
Trong bộ quân phục không số hiệu và chiếc nón trùm cả khuôn mặt, Andrei, người canh gác cổng vào trụ sở cảnh sát tự nguyện trả lời báo chí để chứng minh thiện chí của mình : « Tất cả chúng tôi đều là công dân Horlivka, không phải là người Nga. Ở đây không có ai là ‘du khách’, tức là những kẻ khiêu khích. Chúng tôi muốn sống tại Ukraina, trong thành phố Horlivka của chúng tôi ».
Những người chiếm cứ không mang súng nay muốn có một cuộc trưng cầu dân ý ở địa phương, về việc Ukraina trở thành một liên bang, và hy vọng quân đội Ukraina sẽ không tiến công vào để trục xuất họ ».
Tình hình Ukraina càng lúc càng gây thêm căng thẳng trong quan hệ giữa Washington và Matxcơva. Ngày 14/04/2014, Lầu Năm Góc tố cáo việc Không quân Nga cho chiến đấu cơ đến « khiêu khích » một khu trục hạm Mỹ đang hoạt động tại vùng Biển Đen. Cùng lúc, Tổng thống Barack Obama cũng đã có một cuộc điện đàm gay gắt với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin về diễn biến tình hình ở miền Đông Ukraina.
Sự cố trên Biển Đen đã được chính một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Mỹ loan báo. Theo Đại tá Steven Warren, vào ngày 12/04/2014, một chiến đấu cơ Su-24 của Nga đã rất nhiều lần bay theo khu trục hạm USS Donald Cook của Mỹ đang di chuyển trong vùng biển quốc tế ở phía tây Biển Đen, ở một độ cao rất thấp, gần sát chíếc tàu.
Phát ngôn viên Lầu Năm Góc còn cho biết chiếc Su-24 mà khối NATO gọi là Fencer đã bay qua tàu Mỹ tổng cộng là 12 lần, với một số lần sát mặt nước, trong khoảng 90 phút đồng hồ, « có vẻ như không mang theo vũ khí » vì không thấy tên lửa gắn dưới cánh.
Theo Đại tá Warren, chiếc phi cơ Nga đã không phản ứng trước các câu hỏi và lời cảnh báo của Khu trục hạm Donald Cook được trực tiếp gởi đến viên phi công truyền thông qua các kênh liên lạc khẩn cấp quốc tế. Ông tố cáo : « Đây là một hành động khiêu khích và không chuyên nghiệp, đi ngược lại với các quy trình quốc tế và các thỏa thuận đã ký kết ».
USS Donald Cook là khu trục hạm được trang bị hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis, được Mỹ điều động từ căn cứ hải quân Rota ở Tây Ban Nha đến vùng Biển Đen từ hôm 10/04/2014 với nhiệm vụ chính thức là tham gia tập trận cùng với các đồng minh khu vực và ghé cảng hữu nghi.
Căng thẳng Mỹ-Nga không chỉ leo thang trên Biển Đen, mà còn diễn ra trên thượng tầng nhà nước. Tổng thống Mỹ Barack Obama và đồng nhiệm Nga Vladimir Putin, cũng vào hôm qua, đã tranh cãi gay gắt với nhau trên hồ sơ Ukraina trong một cuộc nói chuyện qua điện thoại mà Washington xác định là được thực hiện theo yêu cầu của Matxcơva.
Theo Nhà Trắng, trong cuộc điện đàm, ông Obama tố cáo Nga là đã hậu thuẫn cho « các thành phần ly khai vũ trang thân Nga đang đe dọa làm suy yếu và gây bất ổn cho chính phủ của Ukraina ». Đối với Tổng thống Mỹ, « tất cả các lực lượng không chính quy tại Ukaraina đều phải buông súng ». Ông Obama còn thúc giục đồng nhiệm Putin « dùng ảnh hưởng của mình trên các nhóm võ trang thân Nga tại Ukraina để họ rời khỏi các cơ sỏ chính quyền mà họ đang chiếm giữ ».
Đề nghị của Tổng thống Mỹ dĩ nhiên đã bị đồng nhiệm Nga bác bỏ. Theo điện Kremli, ông Putin đã phản bác các cáo buộc từ phía Mỹ. Đối với Matxcơva, những lời tố cáo Nga can thiệp vào miền Đông Ukaraina đều « không có cơ sở ».
Diễn tiến tình hình hiện nay tại miền Đông Ukraina đang gợi lại kịch bản mà Matxcơva vừa mới sử dụng hồi tháng 3/2014 để sáp nhập vùng lãnh thổ Crimée của Ukariana vào Nga.